Kém hấp thu: Dấu hiệu nhận biết và xử trí

Kém hấp thu là có thể xảy ra ở các bé, nhưng có hai điều quan trọng về kém hấp thu mà cha mẹ nên hiểu rõ. Những lời khuyên dưới đây của bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn (Đại học Worcester, Anh) được trích từ cuốn sách Làm mẹ không áp lực, dựa trên kết quả từ nhiều nghiên cứu y học trên thế giới, sẽ giúp phụ huynh giải đáp thắc mắc.

Thứ nhất: Nó là một dạng hoàn toàn khác với suy nghĩ của các bậc cha mẹ. Nó phức tạp và liên quan đến nhiều bệnh hơn như thiếu máu.

Thứ hai: Nếu bé bị kém hấp thu thì việc bổ sung thực phẩm chức năng thông thuờng sẽ không giải quyết được vấn đề. Vì kém hấp thu là dạng tổn thương đến quy trình hấp thu chất dinh duỡng (đa phần ở ruột) để đưa chất dinh duỡng vào máu.

Mặt khác, hiện tuợng phân sống thỉnh thoảng xuất hiện vài ngày là bình thuờng ở các bé dưới 1 tuổi. Do một số men tiêu hóa chưa được hoàn thiện nên việc ăn gì ra đó một vài dịp là không cần lo lắng.

Hiểu đúng về kém hấp thu

Trong việc kém tăng trưởng, kém hấp thu là một nguyên nhân rất hiếm khi xảy ra. Nếu có bệnh sẽ chỉ diễn ra 1 - 2 ngày và sẽ tự khỏi vì những tổn thương ở ruột là dễ phục hồi. Trừ khi tổn thương quá lớn gây ảnh huởng rộng, dẫn dến việc kéo dài tình trạng bệnh lý.

Hãy quan sát, nếu có 2 trong những triệu chứng sau và kéo dài hơn 4 ngày thì nên tìm chuyên gia dinh duỡng để chẩn đoán thêm.

Thuờng xuyên đau bụng hoặc ói nôn.

Phân đi nhão, có mùi tanh.

Thuờng bị bệnh viêm, cảm, sổ mũi.

Da khô, nứt nẻ.

Tăng truởng chậm (có thể lên đến 4 tháng).

Quấy khóc bất thuờng, mệt mỏi.

Cha mẹ làm gì khi bé có 2 triệu chứng trên:

Nhớ ghi lại những thức ăn bé đã ăn trong 3 ngày gần nhất và tư vấn chuyên gia dinh duỡng. Việc này càng chi tiết càng tốt vì việc theo dõi thực phẩm bé ăn sẽ giúp chẩn đoán nhiều bệnh khác, hơn là kém hấp thu.

Phương pháp chẩn đoán kém hấp thu

Thực tế, không phải lúc nào có hai trong những triệu chứng trên là mắc bệnh kém hấp thu, các chuyên gia dinh duỡng sẽ chẩn doán dựa trên các xét nghiệm sau:
        
Bé lớn hơn 3 tuổi thì cho bé dùng dung dịch đuờng lactose và sau đó đo luợng hydrogen trong hơi thở của bé. Xét nghiệm này có thuật ngữ tiếng Anh là "lactose hydrogen breath test".

Bé nhỏ hơn 3 tuổi có thể xét nghiệm phân để xem phân tử chất béo trong phân. Nếu quá nhiều có thể liên quan đến kém hấp thu.

Xét nghiệm mồ hôi qua da, gọi là sweat test, để phát hiện cysc fibrosis, liên quan đến hoạt động của một số enzyme trong hấp thu.

Trong một vài truờng hợp đặc biệt, chuyên gia dinh dưỡng sẽ yêu cầu sinh thiết để chẩn đoán mức dộ tổn thương (thuờng là đối với truờng hợp nặng, bé hôn mê, bé mất chức năng thần kinh, hoặc là với các bé sau đại phẫu).

Tại sao bé ăn được mà vẫn chậm tăng truởng?

Ða phần các bé không tăng cân là do những nguyên nhân sau:

1. Do bé tự điều chỉnh, cân nặng các bé không phải lúc nào cũng tăng đều đều, nó sẽ có những lúc tăng chậm hoặc giảm để phù hợp với phát triển của bé.

2. Xem lại thành phần bữa ăn có đủ các nhóm chất không. Kết hợp các loại thức ăn có gây cản hấp thu không, chọn những thực phẩm giúp tăng cường hấp thu (ví dụ như thực phẩm giàu sắt thì nên ăn cùng với thực phẩm giàu vitamin C).

3. Xem lại phân bố nuớc trái cây, sữa và nuớc một ngày của bé. Nếu uống quá nhiều sữa hoặc nuớc trái cây sẽ làm bé giảm luợng ăn các chất khác (thường gặp các bé trên 1 tuổi). Việc ăn trái cây tươi cũng nên lưu ý không quá nhiều và thuờng xuyên, đường fructose bên trong các loại trái cây thuờng sinh ra khí ga (nếu ăn nhiều và gần các bữa chính), sẽ làm bé hấp thu không tốt các chất khác.