Mẹ lạm dụng kháng sinh sẽ gây hại cho thai nhi

Ho là uống

Chị Nguyễn Thu Trang, 28 tuổi (Thanh Trì, Hà Nội) là một bệnh nhân làm chúng tôi bối rối vào cuối chiều ngày 28 tháng 1 năm 2016. Chúng tôi nói là bối rối vì thực lòng chúng tôi muốn điều trị nhẹ tay cho chị song chị cứ nằng nặng phải dùng thuốc thật mạnh để khỏi dứt điểm.

Chúng tôi ngần ngại và muốn giảm mức độ điều trị xuống bởi chị Trang đã mang thai được 8 tháng. Chị chuẩn bị đến ngày sinh nở. Nhưng chị bị ho mức độ vừa. Chúng tôi nhận định chị chỉ bị ho dị ứng cộng với sự thay đổi nội tiết trong cơ thể nên gây ra ho. Liệu pháp nhẹ tay chúng tôi muốn áp dụng đó là liệu trình điều trị không kháng sinh, chỉ sử dụng thuốc ngậm họng thông thường và giảm mức độ dị ứng để chị tự hết ho. Tất nhiên số ngày điều trị sẽ phải tăng lên. Nhưng chị cho rằng bác sỹ điều trị như thế là chưa thỏa đáng. Chị tâm niệm đã ho vài ngày trở lên là phải dùng kháng sinh. Và chị nhất quyết muốn chúng tôi dùng kháng sinh cho chị. Nhìn vào cái thai trong bụng, so sánh với mức độ bệnh của chị, chúng tôi muốn trì hoãn thời điểm dùng kháng sinh cho chị. Bởi lợi ích thu được nhiều hơn tai hại mà chị và em bé phải gánh chịu.

Không chỉ riêng chị Trang, nhiều bà mẹ trẻ khác đều có quan niệm tương tự. Cứ ho là phải dùng kháng sinh, kháng sinh là thuốc thần diệu có thể trị ho dễ dàng. Các bà mẹ khác cũng giống chị Trang ở chỗ đến tháng thứ 8 là thời điểm không còn nguy kịch với thai nữa nên uống kháng sinh thì chỉ có mẹ chịu, con sẽ không sao. Trên thực tế, điều này chỉ đúng phân nửa. Phân nửa còn lại, đứa bé tương lai lãnh đủ hậu quả do mẹ đã bất cẩn khi lạm dụng kháng sinh trong thai kỳ.

Hậu quả

Hậu họa thứ nhất, em bé có thể bị dị tật, dị dạng bẩm sinh hoặc bị quái thai do kháng sinh mẹ uống gây ra. Nhiều kháng sinh gây ra tác dụng phụ tai hại này. Ví dụ kháng sinh chloramphenicol. Kháng sinh này dùng để điều trị bệnh thương hàn, một bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa. Nếu mẹ tự ý sử dụng loại kháng sinh này, em bé đáng yêu sẽ có nguy cơ rất cao bị dị tật sau sinh. Kháng sinh khác phổ biến như clrithromycin. Đây là kháng sinh phổ biến điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp, với biểu hiện sưng đau rát họng và ho ở phụ nữ mang thai. Nhưng nếu mẹ lạm dụng kháng sinh này, đứa trẻ cũng có nguy cơ cao bị dị tật bẩm sinh sau sinh. Nguyên nhân là do các kháng sinh này làm rối loạn quá trình biệt hóa xây dựng tổ chức trong thời kỳ mang thai làm thừa hoặc thiếu một đặc điểm nào đó trên cơ thể như hở môi trên, hở hàm ếch...

Hậu họa thứ hai, con bạn dễ có nguy cơ bị hen phế quản. Hen phế quản ở trẻ em là một bệnh lý hô hấp cấp trong đó đứa trẻ xuất hiện những cơn khó thở dữ dội, lên tiếng rít rất thương. Môi thì tím tái. Đứa trẻ hoảng loạn không biết chuyện gì xảy ra, càng sợ, càng khóc to, càng khó thở, càng tím. Qua nghiên cứu người ta chỉ ra nếu mẹ quá tích cực dùng kháng sinh thì đứa trẻ sinh ra có khả năng mắc phải hen phế quản cao gấp 3 lần so với đứa trẻ được sinh ra từ các bà mẹ free kháng sinh.

Hậu họa thứ ba, con bạn dễ có nguy cơ thở khò khè sau sinh. Thở khò khè là tình trạng đường thở của đứa trẻ bị hẹp ở ngã ba hầu họng khiến cho đứa trẻ trở nên khó thở, thở như ngáy ngủ, bé bị thiếu oxy thường xuyên và ngủ không ngon. Người ta đã chỉ ra, nếu mẹ lạm dụng kháng sinh, đặc biệt là ở thời điểm xoay quanh lúc sắp sinh nở, đứa bé có nguy cơ bị tật thở khò khè cao gấp 2 lần so với đứa trẻ có mẹ không dùng kháng sinh khác. Nguyên nhân được cho là kháng sinh làm thay đổi cơ cấu bảo vệ tự nhiên của đường thở và làm cho hệ hô hấp trở nên nhạy cảm với các yếu tố của môi trường.

Hậu họa thứ tư, bạn cứ cố dùng kháng sinh lúc mang thai, con bạn dễ bị béo phì sau khi sinh. Điều này nghe có vẻ phi lý nhưng hóa ra là vậy. Phi lý là vì kháng sinh thường làm hư hỏng hệ thống vi sinh đường ruột làm giảm hấp thu các chất dinh dưỡng. Còn béo phì là bệnh của dinh dưỡng, do ăn quá nhiều và hấp thu quá thừa chất dinh dưỡng. Chúng có vẻ không cùng ngồi với nhau trên một mâm. Nhưng người ta đã nghiên cứu và chỉ ra, nếu mẹ lạm dụng kháng sinh khi mang bầu, bé yêu sinh ra sẽ có nguy cơ bị béo phì cao hơn đứa trẻ bình thường khoảng 80%. Nguyên nhân được lý giải không nằm ở hệ thống vi sinh đường ruột mà kháng sinh trước sinh làm thay đổi chức năng của trung tâm điều khiển ăn uống trên não bộ khiến cho đứa trẻ mất kiểm soát ăn uống và bị béo phì vào thời điểm 7 tuổi.