Tiêm ngừa sởi - rubella và những điều cần biết

Vacxin sởi - rubella là vacxin phối hợp để phòng đồng thời hai bệnh sởi và bệnh rubella. Bệnh sởi và bệnh rubella không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tiêm vacxin sởi - rubella là cách duy nhất phòng bệnh chủ động và hiệu quả. vacxin phối hợp sởi - rubella giúp bảo vệ đồng thời cho trẻ em khỏi mắc hai bệnh sởi và rubella, và phòng hội chứng rubella bẩm sinh ở trẻ em. Hiệu quả bảo vệ của vacxin là 95%.

Những đối tượng cần tiêm 

Tất cả các trẻ từ 1 đến 14 tuổi trên toàn quốc. Trẻ em có cha mẹ chưa đăng ký hộ khẩu thường trú vẫn có thể tiêm chủng sởi - rubella miễn phí ở bất kỳ trung tâm y tế xã, trường học, và các điểm tiêm chủng mở rộng nào trong khu vực tạm trú hiện tại. 

Đối với các trẻ đã được tiêm các loại vacxin vacxin sởi, vacxin rubella, vacxin sởi -quai bị - rubella trong vòng 1 tháng trước khi tổ chức chiến dịch thì sẽ hoãn tiêm và được tiêm bù vào các tháng kế tiếp. 

Để phòng bệnh rubella cho mẹ và phòng hội chúng rubella bẩm sinh cho con người phụ nữ cần được tiêm vacxin rubella càng sớm càng tốt trước khi mang thai.

Các trẻ đã tiêm hai liều vacxin sởi thì vẫn cần được tiêm vacxin sởi - rubella miễn phí trong chiến dịch. Trẻ em đã được tiêm phòng hai liều vacxin sởi theo lịch tiêm phòng được bảo vệ hoàn toàn khỏi bệnh sởi, chứ không phải rubella. Tiêm vacxin sởi - rubella cho trẻ được tiêm 02 mũi vacxin sởi sẽ giúp trẻ phòng bệnh rubella và phòng bệnh sởi tốt hơn.

Các tác dụng có thể gặp

Tác dụng phụ thường thấy sau khi dùng vacxin sởi - rubella gồm: sốt nhẹ, phát ban và sưng nhẹ và đau tại chỗ tiêm trong vòng 24 giờ sau tiêm chủng. Những tác dụng phụ này đều hết sức bình thường và sẽ biến mất trong vòng vài ngày. Với hầu hết các trường hợp, trẻ sẽ phục hồi trong vòng 2-3 ngày mà không cần chăm sóc y tế. Rất hiếm gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng sau tiêm chủng nói chung và tiêm chủng sởi - rubella nói riêng. 

Cha mẹ nên làm gì khi mang trẻ đi tiêm phòng sởi - rubella?

Cho trẻ đã ăn trước khi đi tiêm

Thông báo bất kỳ bệnh hoặc thuốc uống gần đây nếu có. Cha mẹ phải thông báo các khuyết tật bẩm sinh, lịch sử sinh non, dị ứng hoặc bất kỳ phản ứng mạnh nào trong những lần tiêm vacxin trước đó, ví dụ như sốt cao, phát ban, sung tại chỗ tiêm.

Yêu cầu xem vacxin sẽ được dùng cho trẻ và thảo luận về các tác dụng phụ có thể xảy ra.

Hỏi cách giám sát và chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng.

Sau khi tiêm phòng, trẻ và cha mẹ phải ở trung tâm tiêm chủng trong vòng ít nhất 30 phút để giám sát tác dụng phụ hiếm gặp có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng của trẻ với vacxin.

Cha mẹ phải giám sát trẻ để quan sát các tác dụng phụ trong vòng 24 giờ (1 ngày) sau khi tiêm chủng. Sốt nhẹ, phát ban, sưng tại chỗ tiêm là các tác dụng thông thường và không cần chăm sóc y tế. Không chườm, đắp lên vị trí tiêm các thuốc hoặc bất cứ thứ gì kể cả thuốc theo kinh nghiệm dân gian.  

Đưa ngay trẻ tới bệnh viện hoặc các cơ sở y tế gần nhất nếu trẻ có một trong các dấu hiệu: Sốt cao trên 39°C; Co giật; Tím tái, khó thở; Phát ban; Có các biểu hiện bất thường khác về sức khỏe hoặc khi phản ứng thông thường kéo dài trên 1 ngày. 

Các trường hợp tạm hoãn tiêm

Trước khi tiêm chủng trẻ sẽ được cán bộ y tế khám sàng lọc để đưa ra chỉ định tiêm chủng, hoãn tiêm hay chống chỉ định. Hoãn tiêm trong các trường hợp sau: sốt trên 37.5 độ hoặc thân nhiệt dưới 35.5 độ, bệnh nhiễm trùng cấp tính, mãn tính tiến triển có biểu hiện bất thường về hô hấp, tim mạch; Tri giác bất thường như là li bì, kích thích; đang hoặc mới kết thúc điều trị các thuốc ức chế miễn dịch; hoãn tiêm cho trerddax tiêm vacxin sởi, sởi - rubella, sởi - quai bị - rubella trong thời gian dưới 1 tháng trước chiến dịch. Chống chỉ định, không tiêm trong các trường hợp sau; dị ứng với các thành phần của vacxin ví dụ như phản ứng quá mẫn với neomycin; suy giảm mất bù chức năng các cơ quan thận, ti, suy giảm hệ thống miễn dịch. Bạn hãy đưa cháu đến cơ sở tiêm chủng để được khám, sàng lọc trước khi tiêm. 

Lưu ý

Không nên dùng vacxin sởi – rubella cho phụ nữ mang thai vì đây là vacxin sống, giảm độc lực. Theo Tổ chức Y tế thế giới, việc thận trọng tránh tiêm vacxin rubella cho phụ nữ có thai là để phòng ngừa nguy cơ gây dị tật thai nhi theo lý thuyết mặc dù nguy cơ này chưa được chứng minh. Vacxin sởi – rubella an toàn và hiệu quả khi tiêm chủng đồng thời với với vacxin bạch hầu – ho gà – uốn ván (DPT), bạch hầu – bốn ván (DT hoặc Td), lao, bại liệt (OPV hoặc IPV), Hib, viêm gan B, vitamin A. Tuy nhiên, không được tiêm đồng thời hai mũi vacxin khác nhau vào cùng 1 vị trí.